به عبارت ساده، فیوز یک وسیله حفاظتی است که در تجهیزات و مدارات الکتریکی به کار برده میشود
صفحه نخست » الکترونیک » فیوز-هلدرفیوز
درباره اهمیت فیوزها
فیوزهابرای محافظت دستگاه ها و مدار
فیوز وسیلهای است که مدارهای الکتریکی را در برابر جریان غیر مجاز محافظت میکند. اگر جریانی بیش از جریان نامی از فیوز بگذرد فیوز میسوزد و بدین ترتیب جریان برق، قطع خواهد میشود. به عبارت ساده، فیوز یک وسیله حفاظتی است که در تجهیزات و مدارات الکتریکی به کار برده میشود تا در مواقعی که جریانی بیشتر از حد انتظار از وسیله عبور میکند، با سوختن فیوز مدار قطع شود تا تجهیزات دیگر آسیبی نبینند.
عنصر اصلی ساخت فیوز، یک نوار فلزی است که در یک محفظه غیر رسانا قرار دارد. با عبور جریان بیش از حد مجاز، نوار فلزی ذوب میشود و مدار الکتریکی قطع میشود.
انواع فیوزها از نظر سرعت عملکرد به دو دسته کندکار و تندکار تقسیم میشوند:
فیوزهای کندکار:
این نوع فیوزها در برابر عبور جریان بیش از حد واکنش ملایم تری از خود نشان میدهند و برق را دیرتر قطع میکنند. با اینهمه واکنش این فیوزها در برابر جریان اتصال کوتاه تقریباً لحظهای است.
فیوزهای تندکار:
این فیوزها زمان قطع کمتری نسبت به فیوزهای کندکار داشته و به همین دلیل در مصارف روشنایی استفاده میشوند.
انواع فیوزها از نظر ساختار:
1.فیوز ذوب شو (ساده) 2.فیوز گروهی 3.فیوز پیچی یا فشنگی 4.فیوزهای تیغه ای 5.فیوزهای مخصوص سیم
فیوزهای مینیاتوری:
فیوزهای مینیاتوری نوعی از فیوزها هستند که میتوانند مدارات را در برابر جریان اتصال کوتاه و جریان اضافه بار محافظت نمایند. یک فیوز از این نوع ازدو مکانیزم برای عملکرد خود استفاده میکند، تشخیص جریان اتصال کوتاه بوسیله یک سیم پیچ دارای تعداد دور کم و قطر زیاد ومیباشد. تشخیص جریان اضافه به عهده یک فلز (بیمتال) میباشد که بوسیله عبور جریان مدت دار بیش از جریان نامی گرم شده و بر اثر خم شدن باعث عمل کنتاکت فیوز شده و مدار را قطع میکند.
فیوزهای مینیاتوری بر حسب نوع کاربرد به دو گروه تند کار و کند کار تبدیل میشوند. از فیوز تند کار جهت مدارهای روشنایی (غیر موتوی) و از فیوز کند کار جهت مدارات موتوری استفاده میشود. فیوز ترانسفورماتور که اغلب کت اوت(CUT OUT FUSE) نامیده میشود یک المنت است و چون با برداشتن تیغه فولادی یا نگهدارنده فیوز مدار مانند قطع یک کلید، باز میشود به آن کت اوت میگویند. فیوز کت اوت جهت حفاظت ترانسفورماتور در مقابل جریانهای زیاد احتمالی ناشی از اتصال کوتاه یا اضافه بار در شبکه فشار ضعیف و سیم پیچیهای داخل ترانسفورماتور به کار میرود.
فیوزهای بوکسی:
این فیوزها دارای فشنگی هستند که میتوااند از نوع تندکار یا کندکار باشد. نوع تندکار معمولاً برای مدارهای روشنایی و نوع کندکار معمولاً برای الکتروموتورها به کار میرود که در اصطلاح به آن فشنگ موتوری میگویند. داخل فشنگها یک سیم حرارتی ذوبشونده هست که اطراف آن با خاک نرم کوارتز و ماسه پر میشود تا حرارت و جرقهٔ حاصل از سوختن سیم حرارتی را به خود جذب کند. فشنگها دارای یک پولک رنگی در انتهای خود هستند که پشت شیشهٔ کلاهک فیوز قرار میگیرد. این پولک با یک سیم نازک به سر فشنگ وصل شده که آمپر نامی آن را مشخص میکند، و پس از سوختن فیوز این پولک نیز به داخل آن میافتد.
موارد ایمنی:
همیشه برای تعویض فیوز از فیوز نامی دستگاه و استاندارد استفاده نمایید.
فیوزهای شیشه ای در مدارات AC گاها به دلیل اتصال کوتاه مدار یا نوسانات برق ضمن قطع شدن( سوختن) شیشه آن نیز سیاه شده و ترک می خورد و گاها حتی با صدای زیادی همراه بوده و ممکن است خرده های شیشه پخش شوند لذا پیشنهاد می شود در صورت مواجه شدن با چنین دستگاهی که به این صورت فیوزش آسیب دیده بود، بهتر است از فیوزهای چینی هم سایز و با آمپر یکسان که داخل آنها از خاک و ماسه مخصوص پرشده است استفاده نمایید.
Fuse Holders جافیوزی
هلدر فیوز یا جای فیوزها متناسب با انواع فیوزها دارای شکل های گوناگون هستند که موارد استفاده آنها بستگی به مدار یا دستگاه دارد، از جافیوزی های پیچی در جایی استفاده می شود که دردسترس باشند مثل نصب در پشت دستگاه ها یا روی تابلوهای کنترل و برق.
جافیوزی باید طوری باشد که کاملا فیوز را در خود بدون هیچ خلاصی دربر بگیرد، همیشه در مواقع تعویض فیوز باید به سالم بودن آن توجه کرد، معمولا در جافیوزی ها برای محکم نگهداشتن فیوز از خاصیت فنری استفاده شده است منتها بر اثر مرور زمان و تعویض زیاد فیوز، حالت فنریّت جافیوزی ممکن است ضعیف گردد و موقع کارکردن دستگاه در محل تلاقی فیوز و پایه های جافیوزی ایجاد جرقه شود یا در مدارات DC باعث از کارافتادن کامل دستگاه گردد.
همیشه از جافیوزی های استاندارد و با کیفیت و مناسب استفاده نمایید و در مورد جافیوزی های پیچی که روی بدنه دستگاه ها نصب می شوند دقت کنید موقع تعویض کردن فیوز نباید بدنه جافیوزی حرکتی داشته باشد و باید سرجایش ثابت و محکم باشد.