inductors-parts-قطعات القایی

سیم پیچ : (ترانس-بوبین-سلف) کدرنگ سلف

صفحه نخست »  الکترونیک »  سیم پیچ

سیم پیچ : (ترانس-بوبین-سلف) کدرنگ سلف

سیم پیچ :
چنانچه یک سیم را ازحالت مستقیم خارج کرده آنرا به صورت یک فنرمارپیچی درآوریم، یک سیم پیچ درست کرده ایم و این سیم پیچ دیگر مثل یک سیم معمولی و مستقیم نیست چرا که دربرابر عبـورجریان برق مقاومت می کند و براثر این مقاومت دردور این سیم پیچ یک حوضه مغناطیسی بوجود می آید و چنانچه سیمی را دور یک فلز مثلا میخی بپیچیـــم، وقتی به دوسرسیم پیچ ولتاژی وصل شود، میخ آهنربا می شود و می تواند اجسام فلزی را جذب کند، نوع سیمی که در سیم پیچی استفاده می شود معمولا سیم مسی با روکش لاک است چون لاک بسیارنازک است و باعث می شود سیم پیچ ها حجیم نشوند وبه راحتی بتوان آنها را مورد استفاده درانواع سیم پیچی ها قرارداد ، به لاک سیم های مسی مورد استفاده درسیم پیچی شارلاک گفته می شود، شارلاک به صورت مایع درسیم پیچی ها نیز وجود دارد و یکی از موارد استفاده شارلاک مایع ، وقتی است که یک سیم پیچی مثلا سیم پیچ یک پمپ آب زخمی شده یا قسمتی ازسیمهای آن، لاکشان ازبین رفته ،دراین جورمواقع بعد ازاینکه مطمئن شدند سیم پیچ مشکلی ندارد، مقداری لاک مایع روی قسمتهای مورد نظرمی ریزند و برای جذب بهتر در کوره گرم قرار می گیرد تا لاک همه قسمت های مورد نیاز را پوشش دهد، بعد از اینکه لاک کاملا خشک شد، سیم پیچ پمپ آماده استفاده مجدد می شود، البتّه برای اینکه شــــارلاک خوب به فضای خالی سیم پیچ نفوذ کند ممکن است کل سیم پیچ را داخل شارلاک قوطه ور کـرده و سپس درون یک فرقراردهند تا با حــــرارتی مناسب ، شارلاک ضمن پر کردن فضای خالی مابین سیمها، خشک شود، سیم های مورد استفاده در سیم پیچی، سایـزهای گــــــوناگــون دارند، به عنوان مثال برای پیچیدن یک ترانس 220 ولت به 6 ولت نیم آمپراز دو سایز مختلف سیم استفاده می شود، برای قسمت 220 ولت یا اولیّه قطرسیم 0.1113 میلیمتر وبرای قسمت ثانویّه یا 6 ولت، قطرسیم 0.7230 میلیمتراستفاده می شود ، لازم به توضیح است که بحث سیم پیچی نیز گسترده است وخود یک رشته مجزّا محسوب می گردد.
شماتیک سلف یا سیم پیچ


ترانس یا ترانسفورماتور

وظیفه ترانس کم و زیاد نمودن و یا ثابت نگهداشتن ولتاژ و یا جریان متناوب است ترانس می تواند افزاینده یا کاهنده باشد یا هم به عنوان ایزوله و جداسازی برق استفاده گردد.
شماتیک ترانس ثابت با یک ورودی و یک خروجی:


ترانس ها دراشکال گــوناگـــون و ولتاژ و آمپرهای مختلف وجود دارد ترانس ممکن است 4 سر یا 5 سر یا چندین سر داشته باشد ، همچنین ترانس ها فرکانس کاری مختلفی دارند.شماتیک ترانس چند سر:


برای انتخاب یک ترانس، ولتاژاولیّه و ثانویّه و همچنین قدرت یا آمپرآن باید درنظرگرفته شود، به طورمثال اگردستــــگاهی دارید که نیازبه ولتاژ 12 ولت 2 آمپر دارد، پس ترانس انتخابی شما باید 220 به 12 ولت 2 آمپرباشد البتّه اگرآمپرآن کمی بالاترباشد اشکالی ندارد ولی نباید از2 آمپرپایین ترباشد، برای تست ترانس معمولی می توان توسط اهم متر دوسر اوّلیّه و ثانویه را اندازه گیری کرد که باید قطع نباشند و اهم سیم پیچ اولیّه باید چند برابراهم سیم پیچ ثانویّه باشد البتّه دریک ترانس کاهنده مثل یک ترانس 220 به 12 ولت، همچنین می توان دوسراولیّه ترانس را با احتیاط به برق 220 وصل نمود و سپس با ولتمتر دوسر ثانویّه را اندازه گیری کرد که باید ولتاژی متناوب درخروجی ترانس دیده شود، مشخصات ترانس را معمولا روی آن می نویسند، ترانس ها ضمن اینکه بسیار متنوّع هستند، موارد استفاده متنوّعی نیز دارند ازجمله درمنبع تغذیه ها، دستگاه های صوتی و تصویری، صنعتی که برای شناسایی یک ترانس تقریبا ازظاهرآن می توان به نوع و مشخصات آن پی برد، مثلا اگریک ترانس هسته اش فلزی و به صورت ورق باشد، معمولا درمدارهای 220 ولت یا 110 ولت استفاده می شود و اگرهسته اش سیاه رنگ و ذغال مانند باشد، درمدارهای فرکانس بالاتر استفاده می شود، چنانچــه مشخصات ولتازی و سرهای سیم پیچ های ترانس مشخص نباشد باید ازروی نقشه مداری که ترانس درآنجا استفاده شده، مشخصات را معلــوم کرد یا هم با شماره فنّی روی ترانس ورجوع به کتب مرجع ترانس را شناسایی نمـــــود.
ترانس مچینگ :


ترانس مچینگ مثل ترانس معمولی است و یکی ازموارد استفاده آن دربلندگوهای شیپوری مثل بلندگوهای مساجد است، فرض کنید 5 عدد بلندگوی مختلف با وات های گوناگون دارید وهمه آنها را می خواهید به یک آمپلی فایریه طورموازی وصل کنید، دراینجا باید هربلندگـو یک ترانس مچینگ داشته باشد ، ترانس های مچینگ دراین مثال سیم پیچ اولیّه اشان همه باهم برابرند ولی ثانویه ترانس بستگی به قدرت و وات بلندگو فرق دارد، درنتیجه خروجی آمپلی فایربه همه ترانس های مچینگ به طور موازی وصل می شود و ثانویه ترانس ها هم به سیم پیچ بلندگوها وصل شده و هماهنگی صوتی برقرارمی شود.

سیم پیچ می تواند بدون هسته باشد و هسته آن هوا باشد مثل سیم پیچهای کوچک استفاده شده درتیونرهای تلویزیون، یا اینکه یک سیم پیچ می تواند یک هسته قابل تنظیم و ازجنس کربن یا فریت داشته باشد مثل آی اف های استفاده شده دررادیو و تلویزیون ، سیم پیچ ها همچنین به عنوان کنترل جریان درترانس های جوشکاری استفاده می شوند، یکــی دیگر از موارد استفاده سیم پیچ به عنوان پارازیت گیر و امواج ناخواسته درورودی منبع تغذیه های مختلف است، ترانس های ولتاژ درتلویزیون نیز یک نوع ترانس با هسته فریت وفرکانس بالا است، فرکانسی درحدود 15625 هرتز، این ترانس می تواند توسط مدارنوسان سازومدارچند برابرکننده، ولتاژی درحدود 25000 ولت تولید کند که برای لامپ تصویراستفاده می گردد.
کدهای رنگ سلف

ممکن است با قطعاتی برخورد کنید که شک کنید مقاومت است یا سیم پیچ یا خازن یا ...... این به این خاطراست که امروزه قطعات الکتـرونیکی دراشکال بسیار متنوّع ساخته می شوند و دراین جورمواقع چند روش برای شناسایی قطعه وجود دارد، روش اول اعداد و حروفی که روی برد کنارقطعه نوشته شده است، روش دوم چگونگی قرارداشتن درمدار، روش سوم کمک گرفتن از دوستان وافرادی که اطّلاعات کافی دارند، سلف و سیم پیچ هایی که شکل شان مانند مقاومت های رنگــی است، رنگها مثل مقاومت خوانده می شوند منتها درمورد سلف و سیم پیچ واحد اندازه گیری هانــری است همچنین خازنهای رنگی که مثل مقاومت های رنگی هستند نیزهمانند کدهای رنگی مقاومت خوانده می شوند منتها واحد اندازه گیـــری فرق می کند که برای خازن بر حسب فاراد است، برای شناسایــی قطعه کـه چه قطعه ای است درزیر حروف متـداولی را که برای شناسایی قطعـــــات دربردهای الکترونیکی به چشم می خورند ، مشاهده می کنید.

رله
رله تشکیل شده ازیک سیم پیچ که به آن بوبین رله نیزگفته می شود وکنتاکت و میکانیــزم قطع و وصل کنتاکت ها، رله کاربرد های فراوانی دارد و دراشکال و مدل های گوناگونی وجود دارد، تست آن هم به این صورت است که، با اهم متر سیم پیچ آنرا اندازه می گیریم که باید اهمی نسبت به نوع رله نشــان دهد، مثـلا اهـــم یک رله 24 ولت کوچک حدود 500 اهم است ، یکـی ازکاربردهای رله وقتــی است که بخواهیم با وصل کردن یک برق 6 یا 12 یا 24 ولت کــــه به سیم پیـچ رله وصل می شود، ازکنتاکت های آن یک برق 220 ولت را برای به کارانداختن دستگاهی عبوردهیم ،موقع انتخاب رله،به ولتاژبوبین و قدرت کنتاکت ها توجّه شود.

کنتاکتور
کنتاکتورها نیز ازتنوع زیادی برخوردارند و دربرق و صنعت استفاده های زیادی دارند، یک کنتاکتور معمولی تشکیل شده ازیک سیم پیچ ( بوبین ) وچند کنتاکت قطع و وصل و فنر و هسته فلزی دو تکه یا یک تکه که براساس خاصیت آهنربایی میکانیزم کنتاکتورکارمی کند ، یکی ازموارد استفاده کنتاکتــور وقتی است که بخواهیم مثلا یک الکتـــروموتور قوی 3 فاز را توسط مدارفرمانی که مثلا با برق 24 ولت کارمیکند به کاراندازیم، که اگربوبین کنتاکتور24 ولتی باشد، با وصل کردن برق 24 به آن، کنتاکتورعمل می کند و ازکنتاکتهای آن برق های مورد نیاز برای الکتروموتور عبورمیکنند، هنگام انتخاب یک کنتاکتور به مشخصات ولتاژی و آمپرکنتاکتهای آن بایستی توجه شود ضمن اینکه باید ازاستاندارهای لازم برخوردارباشد.

سلونوئید:
سلونوئید یک قطعه ای است که ازیک سیم پیچ که به آن کویل نیز گفته می شود ویک هسته متحرک ساخته شده و برای مواردی مثل فرمان های میکانیکی و جابجایی استفاده می شود و در اندازه و انواع گوناگون وجود دارد، مثلا اتومات استارت یک استارت خودرو، یک نمونه ازسلونوئید است که همزمان 2 کارانجام میدهد، برق + را به استارت وصل می کند و همچنین دنده استارت را به طرف دنده فلایویل موتورحرکت می دهد که درنتیجه استارت چرخیده و موتور روشن می شود، همانطور که گفتــه شد هسته سلونوئید متحرک است وتوسط فنری درجای خود ثابت است و به محض برق دارشدن کویل سلونوئید، یک حوضه مغناطیسی ایجاد و این حوضه چون خاصیت آهن ربایی دارد هسته سلونوئید را جذب می کند، بعداز قطع برق توسط فنر هسته سنولوئید به جای اولیّه اش برمی گردد.